การขายฝาก-จำนอง ต่างกันอย่างไร
การขายฝากและการจำนองเป็นการทำนิติกรรมเพื่อใช้ทรัพย์สินเป็นหลักประกันหนี้สินที่ได้รับความนิยม แต่มีข้อแตกต่างที่สำคัญและควรทำความเข้าใจให้ดี ดังตารางเปรียบเทียบต่อไปนี้
| คุณสมบัติ | การขายฝาก | การจำนอง |
| ความหมาย | สัญญาซื้อขายที่กรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินโอนไปยังผู้ซื้อฝากทันที แต่ผู้ขายฝากมีสิทธิไถ่ถอนคืนได้ | สัญญาประกันการชำระหนี้ด้วยทรัพย์สิน โดยกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินยังคงเป็นของผู้จำนอง |
| การโอนกรรมสิทธิ์ | โอนกรรมสิทธิ์ทันที ที่จดทะเบียนสัญญา | ไม่โอนกรรมสิทธิ์ ผู้จำนองยังเป็นเจ้าของทรัพย์สิน |
| สถานะทรัพย์สิน | เป็นทรัพย์สินของผู้รับซื้อฝาก (เจ้าหนี้) แล้ว | ยังเป็นทรัพย์สินของผู้จำนอง (ลูกหนี้) |
| สิทธิ์ในการไถ่ถอน | ผู้ขายฝากมีสิทธิไถ่ถอนทรัพย์สินคืนได้ภายในกำหนดเวลาในสัญญา | ไม่มีการไถ่ถอนในลักษณะนี้ เพราะกรรมสิทธิ์ไม่เคยเปลี่ยนมือ |
| การบังคับคดี | หากครบกำหนดแล้วไม่ไถ่ถอน ทรัพย์สินจะตกเป็นของผู้รับซื้อฝากโดยเด็ดขาด | หากผิดนัดชำระหนี้ ผู้รับจำนองต้องฟ้องศาลเพื่อบังคับขายทอดตลาดทรัพย์สิน |
| ระยะเวลา | อสังหาฯ ไม่เกิน 10 ปี สังหาฯ ไม่เกิน 3 ปี |
ไม่มีกำหนดระยะเวลาตายตัว แต่เป็นไปตามอายุสัญญาเงินกู้ |
| ความเสี่ยง | สูงมาก เพราะหากผิดนัดเพียงวันเดียวจะเสียทรัพย์สินไปทันที | ต่ำกว่า เพราะยังเป็นเจ้าของทรัพย์สินอยู่และมีโอกาสต่อรองหรือแก้ปัญหาได้ก่อนการขายทอดตลาด |
สรุปความแตกต่างที่สำคัญที่สุด
การขายฝาก คือ "ขายไปก่อน และซื้อคืนทีหลัง" โดยมีเงื่อนไขและระยะเวลาที่แน่นอน
การจำนอง คือ "นำทรัพย์สินมาวางเป็นประกัน" โดยยังคงเป็นเจ้าของอยู่ และถ้าผิดนัด เจ้าหนี้ต้องผ่านกระบวนการทางศาลเพื่อบังคับคดี
การเลือกทำนิติกรรมใดนั้น ขึ้นอยู่กับความต้องการและระดับความเสี่ยงที่ยอมรับได้ของผู้กู้เป็นสำคัญ
